Otvaranje: 24. januar 2014.
Autori: Olga Latinčić, Jelena Jovanović, Tijana Kovčić
Stručni konsultant: Dr Milan Koljanin
Saradnik na postavci izložbe: Snežana Lazić
Dizajn i grafička priprema panoa: Aleksandar Lazović
Grafička priprema kataloga i legendi: Vladimir Mijatović
Lektura i korektura: Vesna Lekić
Izrada replika i maketa: Bojan Kocev
Tehnička realizacija: Goran Marinković, Bojan Kocev, Petar Gajičić
IT podrška: Vuk Babić
Izložbu otvorio: Ivica Dačić, predsednik Vlade Republike Srbije

Deleći sudbinu podneblja i naroda, jevrejska zajednica u Beogradu opstajala je vekovima. Na raskrsnici puteva, na Dorćolu, gde su se prvobitno naselili, gradili su sinagoge, zidali škole, štampali knjige. Svojom delatnošću doprineli su privrednom, društvenom i kulturnom razvoju Beograda. Učestvovali su u političkom životu zemlje, borili se za nju. Čuvajući svoj identitet, beogradska jevrejska zajednica, učestvovala je istovremeno u preplitanju kultura svih žitelja Beograda.

Drugi svetski rat naglo je prekinuo život jevrejske zajednice u Beogradu. Samo za dve okupacione godine (1941. i 1942) ona je gotovo potpuno nestala. Od oko 12.000 beogradskih Jevreja Holokaust je preživelo samo nešto više od 1.000.

Izložba je koncipirana u četiri tematsko-hronološke celine koje se prepliću: Jevreji u Beogradu, Kovitlac rata, Žrtve i Uspomene. Na 52 panoa, tri stalka, jednoj kocki, jednom pleksiglasu i tri kompozicije u prostoru prikazan je život i stradanje Jevreja u Beogradu. Na 25 panoa predstavljeno je 48 žrtava čije sudbine pokazuju sveobuhvatno stradanje beogradske jevrejske zajednice. Polaznu osnovu za pripremanje izložbe predstavljala je građa Referata za mase (zaostavštine) Narodnog odbora I rejona grada Beograda, jednog od prvih organa vlasti u Beogradu nakon Drugog svetskog rata. Na osnovu sabrane građe Istorijskog arhiva Beograda, Jevrejskog istorijskog muzeja i Advokatske komore Beograda žrtve prestaju biti broj, ime i prezime bez sadržaja, već postaju ličnosti sa svojim ostvarenim i neostvarenim životnim snom koji je u jednom trenutku bio prekinut.

Veći deo građe Arhiva Beograda koji odslikava život i stradanje beogradskih Jevreja biće po prvi put predstavljen javnosti. Bogata arhivska građa kao što su popisi imovine, umrlice, lična dokumenta, planovi zgrada, fotografije, reklame radnji, hartije od vrednosti... svedoči o životu koji je prekinut. Poglavlje Uspomene, kroz tri eksponata: spomenar, album i knjiga s posvetom, predstavlja priču o prijateljstvu koje traje i opstaje.

Kao prateći deo izložbe objavljena je publikacija pod nazivom Pomenik žrtvama Holokausta u Beogradu: iz arhivske građe Narodnog odbora I rejona grada Beograda. Knjiga sadrži podatke o svim stradalim Jevrejima čije su umrlice sačuvane u građi Referata za mase fonda Narodnog odbora I rejona grada Beograda, a koji se čuva u Istorijskom arhivu Beograda. Pomenik ima za cilj da još jednom podseti na Holokaust, da pomene nepoznata imena žrtava, njih 161, a o onima čija su imena poznata pruži nova saznanja.

Otvaranju izložbe su prisustvovali dr Ruben Fuks, predsednik Saveza Jevrejskih opština Srbije, Nj.E. gospodin Jozef Levi, ambasador Izraela, Nj.E. gospodin Majkl Kirbi , ambasador SAD, Nj.E. gospodin Đuzepe Manco, ambasador Italije i Nj.E. gospodin Gordan Markotić, ambasador Hrvatske. Takođe, bili su prisutni princ Aleksandar i princeza Katarina Karađorđević, gospodin Dejan Ristić državni sekretar Ministarstva za kulturu i informisanje, Saša Janković zaštitnik prava građana, predstavnici SPC, jevrejske zajednice, Uprave grada Beograda i Opštine Novi Beograd, kao i mnogobrojni gosti iz javnog i kulturnog života Beograda i Srbije.

Izložba se može pogledati do marta 2014, svakog dana, osim nedelje i ponedeljka, od 10-17 časova.

Katalog

Pomenik