Otvaranje izložbe: 16. april 2009.
Autor: dr Branka Prpa
Realizacija: Evica Micković, Milena Radojčić, Jelena Nikolić, Vladimir Mijatović
Vizuelizacija: inž. arh. Bojana Đurović
Likovno-grafičko rešenje: Dragana Lacmanović
„Fabrika smrti” na obodu Beograda, koncentracioni logor na Banjici, primio je prve zatočenike 9. jula 1941, a do rasformiranja, 3. oktobra 1944. godine, kroz njegove zidine prošlo je gotovo 30.000 ljudi, najrazličitijih nacionalnosti, zanimanja, starosnih doba, političkih opredeljenja... Ukupno je stradalo 4.286 zatočenika.
Ono što je Banjički logor u organizacionom pogledu činilo posebnim jeste postojanje unutrašnjeg komandnog dvojstva i podela nadležnosti između kolaboracionistčkih i nemačkih organa logorske Knjige pritvorenika logora Banjica. Podela na „srpski“ i „nemački“ deo logora bila je uvedena iz praktičnih razloga i nije bila znak postojanja „ravnopravnosti“ dve uprave.
Nemački deo logora bio je pod neposrednom komandom Gestapoa. Njihova je bila poslednja reč u donošenju odluke o sudbini zatočenika i u srpskom delu logora, odakle su zatočenici često preuzimani za dalje isleđivanje ili likvidaciju. Od kraja avgusta 1941. u logor su dovođeni zatočenici iz cele Srbije, tako da je on brzo prevazišao svoju lokalnu funkciju i postao direktna nadležnost nemačkog vojnoupravnog komandanta Srbije.
Banjički logor je, kao i Jevrejski na Sajmištu, nasuprot već ustaljenoj praksi nacista širom Evrope, bio izložen pogledima ostalih građana. Ovakvo pozicioniranje trebalo je da ima, i imalo je, za svrhu zastrašivanje građana Beograda.
Knjige ličnih podataka pritvorenika Koncentracionog logora Banjica Istorijski arhiv Beograda preuzeo je oktobra 1968, u okviru fonda Uprava grada Beograda – Odeljenje specijalne policije. Na izložbi se mogu videti skenovi pomenutih knjiga, koje je uredno vodila logorska uprava. Na 6 monitora prikazan je izgled koncentracionog logora Banjica, centralni deo postavke, dr Rahela Micićfotografije predstavnika nemačkih i srpskih kvislinških vlasti, fotografije zatočenika logora, streljanje poslednje grupe zatočenika, asanacija terena strelišta u Jajincima, ekshumacija, identifikacija i sahrana žrtava.
U središnjem delu postavke istaknuta je tragična sudbina jedne od poslednjih žrtva, dr Rahele Mićić, streljane sa detetom 1. oktobra 1944. godine, samo nekoliko dana pre oslobođenja logora.
Ovom dostojanstvenom i potresnom izložbom Istorijski arhiv Beograda je najavio izdanje originalnih knjiga građe Banjičkog logora.
Gostovanja:
Izložba Logor Banjica 1941-1944 – zatočenici iz Požarevca i Braničevskog okruga (2017)
Izložba Logor Banjica - zatočenici užičkog kraja (2013)
Izložba Logor Banjica zatočenici sa područja Čačka i Lučana (2011)
Izložba Logor Banjica zatočenici: opština Gornji Milanovac (2010)
Izložba Logor Banjica - logoraši, gostovanje u Budimpešti (2010)
